شاعری که رفیق نیمه راه انقلا ب نبود - عینک آفتابی

به گزارش عینک آفتابی، الحمدلله ما برخلاف دیگرانی که رفیق نیمه راه هستند و می گویند ما این شعرها را نگفتیم، ما این کارها را نکردیم و توبه کردن و اینها، ما رفیق نیمه راه نیستیم. ما آن چیزهایی را که گفتیم، لااقل در آن لحظه که گفتیم صداقت داشتیم...

به گزارش گروه رسانه های عینک آفتابی، آنچه خواندید؛ بخشی از صحبت های زنده یاد دکتر قیصر امین پور، شاعر صاحب نام انقلاب اسلامی بود در واپسین سال های عمرش. هرچند قیصر در این صحبت ها که از مشهورترین فیلم های به جا مانده از اوست به صورت واضح و روشن خود را همراه انقلاب اسلامی اعلام می نماید و از شاعرانی که از انقلاب اسلامی فاصله گرفته اند و به دشمنی با آن برخواسته اند راه خود را جدا می نماید اما هنوز هم روشنفکرنماها و معاندین هنر انقلاب اسلامی چون نمی توانند تاثیر گذاری و جریان سازی قیصر امین پور و اشعارش در راستا شعر فارسی را نادیده بگیرند سعی در القای این دروغ دارند که قیصر از انقلاب اسلامی جدا شده بود و از گذشته اش توبه نموده بود.

در ادامه با نگاهی بر اشعار این شاعر برجسته انقلاب به اهمیت و دلایل کوشش جریان های شبه روشنفکری برای مصادره قیصر امین پور پی می بریم.

قیصر سرآمد شاعران پس از انقلاب

شعر فارسی در دوران هزارساله خود شاعران و اُدبای بسیاری را دیده است. اُدبایی که هر کدام افتخاری برای کشورمان و زبان فارسی محسوب می شوند، اما در این میان به ندرت می توان شاعری را پیدا کرد که در قالب ها و موضوعات مختلف ادبی آثاری را خلق نموده باشد که نه تنها مورد قبول مخاطبان، بلکه مورد تحسین اُدبا و منتقدین بزرگ نیز قرار گرفته باشد. به عنوان مثال حافظ با همة عظمت غیرقابل انکارش در عرصة غزل شهره عام و خاص است و در قالبی غیر از غزل توفیقی نیافته است. فردوسی، نظامی، صائب، خیام و... نیز از این دسته اند و هر کدام در یک قالب به پیروزیت دست یافته اند. اما سعدی را شاید بتوان جزو آن معدود شاعرانی به حساب آورد که هم در قالب های مختلف شعر و ادب و هم در موضوعات گوناگون با استفاده از لفظ ها و ترکیبات بجا و دقیق توانسته تحسین همه را برگزیند و حقیقتاً هم در همه این ابعاد پیروز بوده است.

اما در میان شاعران معاصر که در صد سال اخیر زیسته اند اگر یک نفر را بخواهیم به عنوان شاعری که بر قالب های مختلف احاطه دارد و توانسته هم در اغلب قالب ها و هم در مضامین مختلف و خلق ترکیبات و استفاده از الفاظ ظریف و بجا زبانزد باشد پیدا کنیم، آن یک نفر قیصر امین پور است.

قیصر شعرش را به طور جدی با رباعی شروع کرد و به جرأت می توان گفت رباعیات او از اصلی ترین علل احیای رباعی در سدة اخیر بوده است. رباعی های قیصر با تحولات مهم سیاسی و اجتماعی زمانه همراه شد و رنگ و بوی انقلاب و جنگ در رباعی های او بسیار به چشم می خورد. او که خود زادة خوزستان و شهرستان گتوند بود، جنگ را با تمام وجود لمس نموده بود و آوارگی مردم دیارش خوزستان را دیده بوده و برای مصیبت های آنها این گونه قلم زده است:

موسیقی شهر بانگ رودارود است

خنیاگری آتش و پایکوبی دود است

برخاک خرابه ها بخوان قصة جنگ

از چشم عروسکی که خون آلود است

قیصر اگر چه بعد ها کمتر به رباعی روی آورد اما هرگاه رباعی می سرود نه تنها پختگی آن نسبت به رباعی های قبلی بیشتر احساس می شد بلکه تفاوت و ممتاز بودن او با دیگر رباعی سرایان هم نسلش بیشتر به نمایش می گذارد.

غزل های او در شعر پس از انقلاب، آیینۀ اشعار سهلِ ممتنع است و اگرچه در بین غزلیات او آثار متوسط نیز دیده می شوند، اما بی تردید او یکی از بی نظیرترین و درخشان ترین شاعران کلاسیک بعد از انقلاب اسلامی است که اشعار تنفس صبح تا دستورزبان عشق گواهی بر این مدعاست. به عنوان نمونة غزل مشهور دستور زبان عشق که جزو آخرین سروده های منتشر شده قیصر امین پور است، نشان از سیر سعودی و پختگی اشعار قیصر دارد:

دست عشق از دامن دل دور باد!

می توان آیا به دل دستور داد؟

می توان آیا به دریا حکم کرد

که دلت را یادی از ساحل مباد؟

موج را آیا توان فرمود: ایست!

باد را فرمود: باید ایستاد؟

آنکه دستور زبان عشق را

بی گزاره در نهاد ما نهاد

خوب می دانست تیغ تیز را

در کف مستی نمی بایست داد

در حوزة مثنوی هرچند آثار معدودی از قیصر در دست است اما مثنوی نی نامه او یکی از شاخص ترین و بهترین مثنوی های عاشورایی معاصر محسوب می گردد:

خوشا از دل نم اشکی فشاندن

به آبی آتش دل را نشاندن

خوشا زان عشقبازان یاد کردن

زبان را زخمه فریاد کردن

خوشا از نی خوشا از سر سرودن

خوشا نی نامه ای دیگر سرودن

نوای نی نوایی آتشین است

بگو از سر بگیرد، دلنشین است

نوای نی نوای بی نوایی است

هوای ناله هایش، نینوایی است

نوای نی دوای هر دل تنگ

شفای خواب گُل، بیماری سنگ

قلم، تصویر جانکاهی است از نی

علم، تمثیل کوتاهی است از نی

خدا چون دست بر لوح و قلم زد

سر او را به خط نی رقم زد

هرچند قیصر هیچ گاه پا به عرصة شعر سفید نگذاشت اما سروده های نیمایی وی جزو بهترین آثار او و شعر نیمایی پس از انقلاب هستند و در آنالیز های شعر نیمایی پس از انقلاب نمی توان نیمایی سروده های قیصر را نادیده گرفت و تأثیر او در این عرصه را انکار کرد. نیمایی سروده زیر یکی از مشهور ترین و بهترین اشعار نیمایی قیصر است و نشان از پیشرو بودن او در عرصه شعر نیمایی دارد:

حرف های ما هنوز ناتمام...

تا نگاه می کنی:

وقت رفتن است

باز هم همان حکایت همیشگی

پیش از آنکه با خبر شوی

لحظه عزیمت تو ناگزیر می گردد

آی...

ای دریغ و حسرت همیشگی

ناگهان

چقدر زود

دیر می گردد

بهانه ای برای مصادره!

یکی از بهانه هایی که جریان شبه روشنفکری برای مصادره قیصر بیان می نماید این است که او در سال های سرانجامی برای انقلاب و حضرت امام خمینی (ره) شعر نمی سرود. خودش دراین باره می گوید: ... من بعد از فوت امام (ره) دو سه تا شعر گفتم ... من آن موقعی شعر برای امام می گفتم، سال 56 که شاید تکه بزرگه مان گوشمان بود اگر می فهمیدند ما گفتیم.

حسین اسرافیلی شاعر نام آشنا و از دوستان صمیمی قیصر امین پور ، در مورد نشان دادن چهره بریده از انقلاب و پشیمان از قیصر توسط رسانه های ضد انقلاب و شبه روشنفکر، گفت: قیصر و همچنین سیدحسن حسینی با گوشت و پوست لبیک یا امام (ره) را فریاد می زدند. آنها کسانی بودند که با تمام وجود به انقلاب و امام(ره) وفادار بودند.

اسرافیلی تاکید نمود: خاطرم هست یکی از شعرهای قیصر را می خواستند به شکل سرود در صدا و سیما بخوانند که در یکی از بیت های آن اشاره مستقیمی به یک شهید شده بود، خواننده آن موسیقی به قیصر گفته بود چون الان دیگر سال ها از سرانجام جنگ گذشته، اگر اجازه دهید ما این بیت که به شهید اشاره نموده را حذف کنیم. قیصر به او گفته بود نه، همه این غزل برای این یک بیت است که برای شهید نوشته شده است و اگر بناست این بیت اجرا نگردد، شعر را کلا نباید بخوانید.

اخراج قیصر از حوزه هنری به دلیل انتقاد از نظام سرمایه داری

اسرافیلی که از دوستان نزدیک قیصر بوده و از اول انقلاب و شکل گیری حوزه هنری همراه با قیصر در آنجا مشغول به کار بوده، در مورد جدایی قیصر از حوزه هنری یادآور شد:

قیصر خودش از حوزه هنری جدا نشد، محمدعلی زم او را اخراج کرد. یک روز وقتی من وارد حوزه شدم، دیدم قیصر دارد وسایلش را جمع می نماید علت را جویا شدم و او حکم محمدعلی زم مبنی بر اخراجش را به من نشان داد و گفت آقای زم گفته دیگر در حوزه هنری نباشید.

شاعر نام آشنای کشورمان درباره علت اخراج قیصر و تنی چند از هنرمندان، اضافه نمود: نظر قیصر و چندنفر دیگر این بود که آقای محمدعلی زم مواضع سرمایه داری دارد و زم هم آنها را اخراج نموده بود. با این حال قیصر و سید حسن تا سال ها پس از این ماجرا در محافل انقلابی شرکت می کردند و حتی در دیدارهای شاعران با رهبر معظم انقلاب حضور داشتند و شعرخوانی می کردند.

مصادره نافرجام از کارگزاران تا بی بی سی

همان طور که گفته شد قیصر دارای ویژگی های منحصر بفردی است که او را از دیگر شاعران هم عصر خود متمایز نموده است. قیصر در اغلب قالب های شعر فارسی آثار درخشانی دارد و از نظر مضمون، محتوا و استفاده از تعابیر و الفاظ در جایگاهی دور از دسترس بسیاری از شاعران دیگر قرار گرفته است و این موضوع باعث محبوبیت بی نظیر قیصر، هم میان مخاطبان و هم میان اُدبا و منتقدین ادبی شده است. چنانچه در پیغام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت درگذشت قیصر امین پور آمده است: از دست دادن او برای اینجانب و برای همه اصحاب شعر و ادب، خسارت بار است. او شاعری خلاق و برجسته بود و همچنان به سمت قله های این هنر بزرگ پیش می رفت.

درگذشت او آرزوهایی را خاک کرد، ولی راه فتح قله ها را امید است دوستان و یاران نزدیک و شاگردان این عزیز، ادامه دهند. او و دوستانش نخستین رویش های زیبا و مبارک انقلاب در عرصه شعر بودند و بخش مهمی از طراوت و جلوه این بوستان، مرهون ظهور و رشد آن عزیز و دیگر دوستان همراه اوست. خداوند پاداش خوبی های او را امروز که بیش از گذشته به آن نیازمند است، با کَرََم و فضل به او برگرداند و او را در آغوش رحمت و مغفرت خویش بگیرد.

بنابر این دور از انتظار نیست رسانه های ضد انقلاب مانند بی بی سی و جریان های لیبرال سرمایه داری مانند کارگزاران که روزی او را بخاطر انتقاد از نظام سرمایه داری از حوزه هنری اخراج کردند و همچنین جریانات اصلاح طلب که در اردوگاهشان شاعری مانند قیصر ندارند؛ بخواهند در جهت موجه سازی خود و ارائه چهره ای ادبی و هنردوست، قیصر را به نفع خود مصادره نمایند.

سروده ای از قیصر امین پور

برای امام خمینی(ره)

تنفس صبح

لبخند تو خلاصه خوبی هاست

لختی بخند، خنده گل زیباست

پیشانیت تنفس یک صبح است

صبحی که انتهای شب یلداست

در چشمت از حضور کبوترها

هر لحظه مثل صحن حرم غوغاست

رنگین کمان عشق اهورایی

از پشت شیشه دل تو پیداست

فریاد تو تلاطم یک طوفان

آرامشت تلاوت یک دریاست

با ما بدون فاصله صحبت کن

ای آن که ارتفاع تو دور از ماست

منبع : روزنامه کیهان

بازگشت به صفحه رسانه ها