مهاباد؛ شهری تاریخی مملو از جاذبه های گردشگری، تصاویر - عینک آفتابی

به گزارش عینک آفتابی، مهاباد یکی از شهرهای تاریخی و کردنشین در استان آذربایجان غربی است که به علت قرارگیری در بین چندین کوه دارای اقلیم و آب و هوایی مطبوع، سرسبزی، خرمی و دیدنی های طبیعی چشم نواز است. نگین آذربایجان غربی، لقبی است که مهاباد را به آن می خوانند و به حق با منظره ها زیبا و خارق العاده ای که در خاک خود جای داده است، هر ساله اسم پرترددترین مقصد مسافران و گردشگران را در استان به خود اختصاص می دهد.

ساوجبلاغ، نامی است که در گذشته به مهاباد گفته می شد. این شهر به علت قرارگیری در جغرافیای عالی و بهره مندی از دشت ها و جلگه های سرسبز و حاصلخیز، یکی از کهن ترین منزلگاه های بشری بوده است. کارشناسان و باستان شناسان با توجه به آثار به دست آمده از ایران باستان، همچون سفال های منقوش، قدمت این منطقه از استان آذربایجان غربی را مطابق با تمدن های سیلک سه و شوش اسم نموده و اعتقاد دارند که مردم این نوع تمدن ها در دورانی برابر با 3500 سال پیش از میلاد حضرت مسیح (ع)، با تمدن میان رودان و فلات ایران، در ارتباط بوده است. داروشاه نامی است که به نظر می رسد به وسیله بطلیموس به اسم مهاباد یاد نموده است. بعلاوه دارایاس هم نامی است که راولینوس بر مهاباد نهاده است.

جالب است بدانید که در نزدیکی شهر امروزی مهاباد، روستایی به نام دریاز یا دریاس، قرار گرفته است که احتمال می رود شهر دارایاس در آن مکان دایر بوده است. مهاباد به واسطه تاریخ غنی و قدمت بسیار خود، امروزه میزبان و حافظ تعدادی از آثار تاریخی و بناها و عمارات ارزشمند ایران باستان است که در ادامه به معرفی بعضی از مهم ترین و مشهورترین آن ها می پردازیم.

حمام تاریخی میرزا رسول

در مرکز شهرستان مهاباد و در مجاورت یکی از گذرگاه های قدیمی بازار این شهرستان، یکی از جاهای دیدنی استان آذربایجان غربی قرار گرفته است که از آن به موزه مردم شناسی مهاباد یاد می شود. حمام خان، نام پیشین این بنای تاریخی است که کارشناسان با توجه به نوع معماری ساختمان حمام، احتمال می دهند که پیشینه آن متعلق به دوران حکومت صفویان و قاجاریان است. سربینه، گرمخانه، گنبد و فضای انتقالی از بخش های موجود در این حمام است و معماری آن هم همچون دیگر حمام های قدیمی ایران انجام شده است.

وجود دو گنبد در مقدار های مختلف، باعث ایجاد تفاوتی خاص در معماری بنا شده است

حمام میرزا رسول مهاباد دارای دو گنبد در مقدار های مختلف است که روی هر یک هم چهار نورگیر تعبیه شده است. وجود این تفاوت، زیبایی خاصی به حمام بخشیده است که توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می سازد. گنبدهای گرمخانه و سربینه هم یک نورگیر در مرکز و چهار نورگیر در کناره دارد. سازندگان این حمام قدیمی، خزینه آن را در بخش گرمخانه احداث نموده و برای بینه حمام هم پلانی مربعی شکل طراحی و اجرا نموده اند. در ساخت حمام از تزیینات ویژه و قابل توجهی استفاده نشده است، ولی پس از بازسازی هایی که روی آن انجام شد، ازاره کاشی فیروزه ای رنگ به آن افزوده شده است. امروزه این مکان به موزه مردم شناسی در شهرستان مهاباد تبدیل شده و میزبان گردشگران و مسافران بسیاری از سراسر ایران است.

محوطه باستانی برده کنته مهاباد

در فاصله 6 تا هفت کیلومتری از شمال شهرستان مهاباد و در مجاورت روستای یوسفکند، یکی از جاذبه های گردشگری و تاریخی استان آذربایجان غربی قرار گرفته است که باستان شناسان قدمت آن را به دوران حکومت ماننائیها نسبت داده اند. محوطه باستانی برده کنته، نام این مکان دیدنی است که همچنان پس از هزاران سال از زمان پویایی، راسخ و محکم نظاره گر دنیای امروز است. پیشینه آتشکده برده کنته، به دوران هزاره پیش از میلاد مسیح (ع)، بازمی شود که با قرارگیری در مجاورت دشت و ویرانه های شهر ویران که به شارویران هم معروفیت دارد، قرار گرفته است.

در فاصله پنج کیلومتری از این میراث تاریخی روستای داریوسا یا دریاس که به نقل از بلطیموس یکی از شهرهای حاکمان ماد معرفی شده است، قرار گرفته است. درست در نقطه ای مشرف به آتشکده، می توان دخمه و آرامگاهی متعلق به مانناییان را که به فقره قا شناخته می شود، مشاهده کرد. متاسفانه باستان شناسان تا به امروز مدرکی که نام اصلی این اثر باستانی را آشکار سازد، نیافته اند؛ این در حالی است که به اعتقاد محققان، نام این اثر برگرفته از سه کلمه برد به معنای سنگ، کن به معنای حفره و گودال و پسوند ته، به معنای داشتن تشکیل شده است. که در کل به معنای سنگ حفره دار است.

گور دخمه فخریکا

از دیگر آثار به جای مانده از دوران حکومت مادها در مهاباد، اثری است صخره ای که در بخش شمال شرقی این شهرستان و در جهت جاده مهاباد به میاندوآب مشاهده می شود. گوردخمه فخریکا، نام این جاذبه گردشگری است که می توان معماری دوران مادها را در ظاهر آن مشاهده کرد.

از ویژگی های گوردخمه فخریکا، نداشتن ورودی و غیر قابل رویت بودن دیوار انتهای ایوان آن است

گوردخمه مدخل ورودی ندارد و دیوار بخش انتهایی ایوان آن هم دیده نمی شود و کارشناسان این مسئله را از ویژگی های این نوع گوردخمه ها اسم نموده اند. دو ستون آزاد در اتاق مقبره مشاهده می شود که پاستون های آن به صورت مکعب، تراشیده شده است. بعلاوه در ایوان این مقبره دو ستون سنگی وجود دارد که پاستون های آن ها هم به صورت یک گلدان برعکس، حجاری شده است. قبرهایی با عمق نیم متر در دل گوردخمه ایجاد شده که یک قبر عظیم به صورت افقی و دو قبر کوچک به صورت عمود و در ایوان تراشیده شده است.

تالاب کانی برازان

در فاصله 30 کیلومتری از شمال شرقی مهاباد، یکی از زیباترین جاهای دیدنی مهاباد قرار گرفته است که به اسم مامنی برای حیات وحش این منطقه از کشور، شناخته می شود. تالاب کانی برازان، نام این منطقه طبیعی است که لقب اولین سایت پرنده نگری در کشور را به خود اختصاص داده است. تالاب با مساحتی بالغ بر 907 هکتار، میانگین عمق 60 سانتی متر در بالای جهت مهاباد به میاندوآب قرار گرفته و کامبرین، پرمین، الیگومیوسن و کوارتز، از لحاظ زمین شناسی ساختار آن را تشکیل داده است. محققان بالغ بر 75 گونه از پرندگان آبزی و کنار آبزی را در این تالاب شناسایی نموده اند که با توجه به گونه های خشک زی، تعداد آن ها از 180 گونه هم فراتر خواهد رفت. از این پرندگان می توان به فلامینگو، چنگر، اردک بلوطی، اردک سرسفید، خروس کولی دم سفید، اردک مرمری، پرستوی دریایی، باکلان کوچک، پلیکان سفید، کشم عظیم و عروس غاز اشاره نمود.

مسجد جامع سرخ مهاباد

مسجد جامع سرخ یا در گویش کردی مزگه وتی سوور، یکی دیگر از جاذبه ها و دیدنی های تاریخی در شهرستان مهاباد است که پیشینه آن به دوران حکومت صفویان بازمی شود. این بنای قدیمی درون شهر مهاباد و در بافت قدیمی آن قرار گرفته است. آجر سرخ، اصلی ترین مصالح استفاده شده در ساخت این مسجد است و به همین علت به مسجد سرخ، لقب گرفته است. می توان بنای مسجد را به لحاظ پی و معماری همچون مسجد طسوج در آذربایجان شرقی اسم کرد. کتیبه واقع بر سردر شمالی، منقوش به متنی است که سهراب المکری نام نویسنده ، 1089 هجری قمری سال ساخت، شاه سلطان سلیمان حسین موسوی صفوی بهادرخان نام حاکم وقت و مدرسه که نوع کاربری بنا است، در آن ذکر شده است. مسجد جامع سرخ مهاباد از قدیمی ترین و ارزشمندترین عمارات تاریخی در دوران اسلامی است که در غرب کشور قرار گرفته است و به علت توازن در شکل طاق، گنبد و شبستان، همچنان سالم باقی مانده است.

مقبره بداق سلطان مهاباد

مقبره بداق سلطان، یکی از عمارات دیدنی و ارزشمند تاریخی در مهاباد است که در جنوب شهر و روی تپه ساخته شده است. قدمت بنا به دوران حکومت صفویان بازمی شود و امروزه یکی از جاذبه های گردشگری در استان آذربایجان غربی به تعداد می رود. بداق سلطان، نام یکی از فرزندان نیک سرشت شیرخان و از نوادگان صارم بیگ مکری است که در دوران حکومت خود در بین مردم از احترام قابل توجهی برخوردار بوده است. گومبه زان یا گنبدان، نام قبرستانی است قدیمی که در مجاورت این بقعه قرار گرفته است و به علت قرارگیری آرامگاه، به قبرستان بداق سلطان معروفیت یافته است. گنبد عمارت با آجر قرمز و ارتفاع تقریبی 6 متر ساخته شده است. آجر قرمز چهار گوش ملات-ماسه و آهک از اصلی ترین مصالح به کاربرده شده در این بنا است که به سبک معماری زمان صفویان و با سه قسمت شمالی جنوبی و گنبد دایره ای مرکزی ساخته شده است.

غار سهولان

در 43 کیلومتری از شمال شرقی مهاباد و در جهت مهاباد به بوکان، یکی از دیگر جاذبه های گردشگری و توریستی غرب کشور قرار گرفته است که به غار سهولان، نام گرفته است. این پدیده زیبا و طبیعی که به اسم دومین غار آبی عظیم در ایران شناخته می شود، بعلاوه به اسم مهم ترین و کم نظیرترین غارهای طبیعی سراسر کشور هم به تعداد می رود.

غار سهولان، دومین غار آبی در ایران و از پدیده های نادر و شگفت انگیز طبیعی در مهاباد است

در این غار می توان منظره ها زیبا و شگفت انگیز بسیاری را مشاهده کرد که به علت یخبندان های طویل و برودت بسیار داخل غار در فصل تابستان، به سهولان معروفیت یافته است. سهولان در گویش کردی به معنای یخبندان است؛ این در حالی است که کونه کوتر به معنای لانه کبوتر هم از دیگر نام هایی است که اهالی به واسطه حضور تعدد لانه های کبوتر داخل غار، بر این پدیده نادر و خارق العاده طبیعی، گذاشته اند. غار دارای دو دهانه است و عمق آب داخلی آن تا 32 متر می رسد. اختلاف دما در خارج و داخل غار بین 10 تا 15 درجه است.

مهاباد شهری است تاریخی، مملو از جاذبه های گردشگری و دیدنی های مسحورکننده طبیعی که خود برای دیدن و بازدید نیازمند چندین روز است. از دیگر مکان های دیدنیی در این شهرستان می توان از کانی ره ش، دخمه سنگی یوسفکند، پارک ملت مهاباد، قلات شاه، کتیبه برده مافوره، خانه موزه استاد هیمن، تالاب گپی بابا علی، دخمه سنگی فقرگاه، دریاچه سد مهاباد، سنگ نگاره های خره هنجیران، حمام لج، حوضخانه رستم بیگ، پل ممیند، مسجد دارالاحسان، مسجد قاضی، باغ سیسه، باغ شیخی و باغ میکائیلی نام برد.